NJOFTIM PËR SHTYP
DATË 08/10/2020
Raporti i Komisionit Europian lidhur me Politikën e Zgjerimit të BE-së ka si qëllim investigimin dhe monitorimin e politikave të vendeve kandidate, apo atyre ende në proces, mbi përpjekjet për të rakorduar legjislacionin vendas me atë evropian. Në raportin e fundit të publikuar për Shqipërinë, atë të datës 6 tetor 2020, theksohen problematika thelbësore në fushën e ruajtjes së natyrës, të cilat kërcënojnë territorin e zonave të mbrojtura nëpërmjet planifikimit të investimeve masive, si ndërtimi i një aeroporti brenda Peizazhit të Mbrojtur Vjosë-Nartë. Kjo problematikë e ngritur prej organizatës tonë që prej vitit 2018 është e një rëndësie të jashtëzakonshme, për arsyen se ndërtimi i të tilla infrastrukturave kërcënon vlerat ekologjike të zonës, duke rënë ndesh me ligje kombëtare apo konventa ndërkombëtare për ruajtjen e natyrës e të biodiversitetit. Laguna e Nartës dhe ekosistemi përreth përbën një nga ligatinat më të mëdha e të rëndësishme në Shqipëri e Mesdhe. E ndodhur në një pjesë kyç të korridorit të shtegtimit të Adriatikut, kjo sipërfaqe është zyrtarisht kandidate për tu shpallur si zonë Emerald nën Konventën e Bernës, për shkak të rëndësisë që përfaqëson për ruajtjen e natyrës dhe jetës së egër. Akoma më tej, kjo zonë është në proces studimi lidhur me identifikimin e habitateve të rrjetit Natura 2000, pjesë e Direktivës Evropiane të Habitateve e Shpendëve. Sipas të dhënave tona, kjo zonë përmbush të gjithë kriteret për tu shpallur si “Ligatinë me Rëndësi Ndërkombëtare” nën Konventën Ramsar. Peizazhi i Mbrojtur Vjosë-Nartë është shtëpi për një shumëllojshmëri shpendësh, të cilët gjejnë në të kushte të përkryera për të folezuar, ushqyer, dimëruar, apo pushuar gjatë shtegtimit. Nëse planet e sipërpërmendura implementohen, kjo zonë do të humbasë çdo vlerë për natyrën e jetën e egër, duke sjellë jo vetëm humbjen e një zone të mbrojtur, por një ekosistemi unik që nuk ndodhet askund tjetër në Shqipëri. Gjeni më poshtë përkthimin e pjesës ku diskutohet për këtë problematikë në Kapitullin 27 të Raportit të Komisionit Evropian 2020 për Shqipërinë: Përputhja me acquis në fushën e ruajtjes së natyrës, në veçanti lidhur me Direktivën e Habitateve e të Shpendëve, është zhvilluar në mënyrë të konsiderueshme, por politikat dhe zbatimi i ligjit mbeten përgjithësisht të dobëta, pavarësisht aktiviteteve të shumta për ngritjen e kapaciteteve dhe asistencës teknike. Ligji mbi zonat e mbrojtura u amendua në vitin 2018 për të vendosur theksin në planifikimin dhe zhvillimin e këtyre zonave. Legjislacioni mbi investimet strategjike ngre shqetësime për mbrojtjen e biodiversitetit, për arsye se mund të lejojë investime të mëdha turistike apo industriale brenda zonave të mbrojtura, si p.sh. aeroporti i propozuar në territorin e Vjosë-Nartës. Ky plan bie në kundërshtim me të tjerë ligje kombëtar, apo konventat ndërkombëtare për mbrojtjen e biodiversitetit që Shqipëria ka ratifikuar. Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura ende zotëron kapacitete dhe instrumente financiarë të limituar, kjo për shkak të ndalimit të saj ligjor për të qenë e pavarur financiarisht. Shqipëria duhet të sigurojë zbatimin e ligjit në fusha si shpyllëzimi apo prerja e jashtligjshme e pyjeve, si dhe të procedojë penalisht kundrejt fajtorëve. Raportimet e krimeve mjedisore janë rritur në 6 muajt e fundit, sidomos mbi shpyllëzimin, prerjen e paligjshme të pyjeve, zjarrvënien, gjuetinë, tregtinë e jetës së egër dhe specieve të mbrojtura, gërryerjen e shtretërve të lumenjve, apo hedhjen e mbeturinave në to. Investimet për hidrocentrale duhet të përputhen me detyrimet kombëtare e ndërkombëtare për mbrojtjen e natyrës, menaxhimin e ujërave, si dhe të përfshijnë pjesëmarrje publike apo dëgjesa, apo të jenë subjekte të raporteve të VNM, të cilat përfshijnë një vlerësim të hollësishëm mbi impaktin që këto investime do të kenë në natyrë apo biodiversitet. Të tilla raporte ende mungojnë, pavarësisht numrit të lartë të hidrocentraleve ekzistues, apo të planifikuar, në basenet e lumenjve. Këto raporte duhet të ndërmerren përpara çdo aprovimi të dhënë për projekte individuale. Ende mungojnë inspektime apo monitorime mbi rrjedhat ekologjike nga hidrocentralet ekzistuese. Gjeni linkun e raportit të plotë këtu.
© PPNEA (Larus michahellis)
© PPNEA (Charadrius alexandrinus)
© PPNEA (Himantopus himantopus) 
