Grupi i Organizatave Vendore Mjedisore, në vijim të letrës së hapur drejtuar kryeministrit Rama, më 1 shkurt 2021 (
shiko letren) nga organizatat e mëposhtme kombëtare dhe ndërkombëtare dëshiron të reagojë sot ndaj deklaratës së ministrit Klosi, më 4 shkurt 2021, në lidhje me debatin. mes shoqërisë civile dhe qeverisë shqiptare lidhur me vendimmarrjen për ndërtimin e Aeroportit Ndërkombëtar të Vlorës.
Në këtë intervistë, ministri Klosi e cilëson të pavërtetë debatin për Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës, thekson se gjurma e aeroportit të propozuar ndodhet në një zonë që historikisht ka qenë aeroport, më tej shton se zona Vjosa-Nartë nuk është Zonë e Mbrojtur por një Peizazh i Mbrojtur, dhe në fund i referohet mbledhjes së Këshillit të Menaxhimit të Territorit (KTM) për një vendim që garanton vazhdimësinë e aeroportit të Vlorës brenda Zonës së Mbrojtur Vjosë-Nartë.
Më tej, siç e kemi theksuar edhe në letrën e datës 1 shkurt 2021, drejtuar kryeministrit Rama, organizatat mjedisore theksojnë këto fakte:
- Debati për aeroportin nuk është i pavërtetë! Përkundrazi, është një nga debatet më të spikatura për temën e mbrojtjes së natyrës në Shqipëri që prej vitit 1990.
Grupimi i organizatave mjedisore thekson: në radhë të parë, vendimmarrja për Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës është një nga debatet mjedisore më të spikatura që nga vendosja e demokracisë në Shqipëri. Qeveria kërkon të ndërtojë një aeroport brenda kufijve të zonës së mbrojtur Vjosa-Nartë. Kjo zonë është gjithashtu një zonë kyçe e biodiversitetit, një zonë e rëndësishme e shpendëve dhe biodiversitetit, një vend kandidat për Rrjetin Emerald dhe një zonë e propozuar Natura 2000. Zona është shtëpia e një diversiteti të jashtëzakonshëm biologjik dhe është një stacion jetik për qindra mijëra zogj që migrojnë në rrugën e Adriatikut Lindor. Organizatat shprehen të bindura se ky investim është shkatërrues jo vetëm për zonën Vjosa-Nartë, por edhe për të gjithë rrjetin ekologjik të zonave të mbrojtura ligatinore bregdetare që sot ofrojnë të ardhura të konsiderueshme për banorët vendas dhe turizmin në Shqipëri.
- Ndikimi i aeroportit ndërkombëtar të propozuar të Vlorës në mjedis është krejtësisht i ndryshëm dhe shumë më i fortë se ndikimi i një piste jofunksionale për avionët ushtarakë!
Ish “aeroporti” i Akërnit ka qenë jofunksional që në vitet ’90. Edhe para kësaj periudhe, aeroporti në fjalë shërbente vetëm për një pistë të përdorur në mënyrë sporadike për një numër shumë të vogël fluturimesh jo civile. Ndërkohë, aeroporti i propozuar i Vlorës është i nivelit ndërkombëtar, shumë më i madh se aeroporti i Rinasit. Rrjedhimisht, ndikimi i këtij aeroporti të ri është thelbësisht i ndryshëm nga një pistë jofunksionale e avionëve.
- Aeroporti i Vlorës është sot pjesë e Zonës së Mbrojtur Vjosa-Nartë!
Ndryshe nga sa ka thënë ministri Klosi, pista e Aeroportit të Vlorës është pjesë e Zonës së Mbrojtur të Vjosa Nartës. Bazuar në nenin 14 të ligjit 81/2017 “Për Zonat e Mbrojtura”, Peizazhi i Mbrojtur Vjosa-Nartë është një nga kategoritë e zonave të mbrojtura në Shqipëri, përkatësisht kategoria e 5-të e tyre. Pra aeroporti propozohet të ndërtohet në
një zonë që është pjesë e sistemit të zonave të mbrojtura të Shqipërisë.
- Vendimi i CTM-së për vazhdimin e aeroportit të Vlorës në Zonën e Mbrojtur Vjosa-Nartë është jozyrtar dhe jo transparent!
Ministri Klosi deklaron se Këshilli i Menaxhimit të Territorit ka marrë një vendim për vazhdimësinë e Aeroportit të Vlorës brenda zonës së mbrojtur Vjosa-Nartë. Nëse vendimi mbështet vazhdimësinë, ai është i pavlefshëm nga pikëpamja ligjore, sepse ligji 81/2017 “Për zonat e mbrojtura” nuk merr parasysh vendimet e KTM-së për vazhdimësinë e përdorimit të tokës. Ministrja me shumë gjasa i referohet një vendimi të pazgjidhur, thënë ndryshe jozyrtar, për ndryshimin e sipërfaqes së Zonës së Mbrojtur Vjosa-Nartë duke hequr zonën e aeroportit nga sistemi i zonave të mbrojtura në Shqipëri. Nëse kjo është e vërtetë, kemi të bëjmë me një vendimmarrje jo transparente. Neni 36 i ligjit 81/2017 i jep të drejtën e ndryshimit të zonës Këshillit të Ministrave me propozimin e Ministrit. Gjithashtu, ndryshimit duhet t’i paraprijë konsultimi publik dhe opinionet e institucioneve shkencore. Ne publikun e interesuar deri më sot nuk kemi dijeni për ndonjë vendim të Këshillit të Ministrave, as për një konsultim publik për këtë qëllim dhe aq më pak për një opinion pozitiv nga institucionet shkencore të vendit.
Nisur nga këto fakte, grupimi prej 16 organizatash mjedisore dëshiron të theksojë edhe një herë se debati për vendimmarrjen në lidhje me aeroportin e Vlorës është thelbësor për mbrojtjen e mjedisit në Shqipëri, për zhvillimin e qëndrueshëm të vendit dhe zhvillimin ekonomik të zonës. Prandaj, shoqëria civile është e gatshme të diskutojë me ekspertët e qeverisë për lokacione të tjera që nuk kanë një rëndësi kaq të madhe mjedisore.
Ky proces diskutimi ose konsultimi duhet të jetë transparent dhe në respekt të plotë të legjislacionit mjedisor, veçanërisht atij të zonave të mbrojtura, diversitetit biologjik, vlerësimit strategjik mjedisor për planin e transportit, vlerësimit të ndikimit të thellë mjedisor të një aeroporti ndërkombëtar dhe detyrimit të Shqipërisë për të respektuar ndërkombëtarët. konventat për natyrën dhe jetën e egër.
Shoqëria civile shfrytëzon rastin të ritheksojë se çdo vendim i deritanishëm për Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës të propozuar nuk ka qenë transparent. Kjo mungesë transparence u jep organizatave mjedisore të drejtën e ankimimit administrativ dhe gjyqësor.
Së fundmi, organizatat mjedisore presin një përgjigje nga qeveria në lidhje me letrën e datës 1 shkurt 2021 drejtuar kryeministrit të vendit, zotit Rama, për rishqyrtimin e vendndodhjes së Aeroportit Jugor. Organizatat janë kundër ndërtimit të aeroportit në Zonën e Mbrojtur Vjosa-Nartë.
Ekipi për Shpëtim të Jetës së Egër në Shqipëri (Albanian Wildlife Rescue Team)
Fondi Global për Jetën e Egër (WWF Adria)
Grupimi Ekolëvizja, Shqipëri
Instituti i Politikave Mjedisore, Shqipëri (IEP)
Instituti për Ruajtjen e Natyrës në Shqipëri (INCA)
Katër Putrat (KATËR PUTRA)
Milieukontakt Shqipëri
Qendra Burimore e Mjedisit (REC), Shqipëri
Qendra Mjedisore për Zhvillim, Edukim dhe Rrjetëzim (EDEN), Shqipëri
Qendra për Mbrojtjen e Ekosistemeve Natyrore në Shqipëri (EcoAlbania)
Qendra për Mbrojtjen dhe Studimin e Shpendëve, Mali i Zi (CZIP)
Qendra për Ruajtjen dhe Mbrojtjen e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA)
Qendra Shpendët e Shqipërisë
Shoqata Ornitologjike e Shqipërisë (AOS)
Shoqata për Mbrojtjen e Shpendëve dhe Gjitarëve të Shqipërisë (ASPBM)
Shoqata Mbrojtja dhe Zhvillimi Mjedisor e Social-ILIRIA, Shqipëri