Shkabate: Shpendë të rrezikuar

Ne kemi zbuluar fuqitë e jashtëzakonshme të shkabave, rolin e tyre si pastruese të natyrës dhe besnikërinë ndaj partnerëve të jetës. Por tani vjen e vërteta emergjente: shkabat janë në rrezik, dhe mbijetesa e tyre varet në një fije peri.

Sot, shkabat janë grupi më i rrezikuar i shpendëve në botë. Pothuajse 70% e llojeve të shkabave janë në prag zhdukjeje, duke u përballur me një “stuhi” kërcënimesh të shkaktuara nga njeriu. Dikur ato fluturonin me numër të madh nëpër qiell, por tani heshtja e tyre po bëhet gjithnjë e më e rëndë.

Rreziku më i madh vjen nga helmimi, si i qëllimshëm ashtu edhe aksidental. Në disa rajone, kufomat lihen të helmuara për të vrarë grabitqarët dhe shkabat të tërhequra nga roli i tyre natyror si pastruese, bien viktimë me dhjetëra apo edhe qindra. Njëkohësisht, gjuetia e paligjshme dhe përdorimi i pjesëve të shkabave në praktika tradicionale ushtrojnë trysni shtesë mbi popullatat tashmë në rënie.

Zhvillimi modern sjell gjithashtu rreziqe vdekjeprurëse. Përplasjet me infrastrukturën energjetike, veçanërisht me linjat elektrike dhe turbinat me erë, kanë pasoja shkatërrimtare. Të kombinuara me shkatërrimin e habitateve nga kthimi i tokave dhe zgjerimi njerëzor, shkabat po humbin jo vetëm numrin, por edhe hapësirat jetike për mbijetesën e tyre.

Humbja e shkabave nuk do të thotë vetëm zhdukja e një grupi të jashtëzakonshëm shpendësh, por edhe shembja e shërbimeve ekologjike që ato ofrojnë. Pa to, sëmundjet do të përhapen më shpejt, kufomat do të mbeten pa u shpërbërë, dhe ekosistemet – ashtu si edhe shëndeti i njeriut do të përballeshin me pasoja të rënda.

Pas forcës dhe besnikërisë së tyre fshihet kjo e vërtetë shqetësuese: shkabat kanë nevojë për mbrojtje urgjente.

Mbrojtja e shkabave do të thotë mbrojtje e ekosistemeve, parandalim i përhapjes së sëmundjeve dhe ruajtje e ekuilibrit të vetë jetës. Rënia e tyre nuk është thjesht një çështje ruajtjeje është një thirrje zgjimi.