Pesticidet, të krijuara fillimisht për të larguar insektet, sjellin me vete rreziqe të fshehura kur keqpërdoren, duke hedhur një hije mbi jetën tonë të përditshme dhe shëndetin e përgjithshëm. Pasojat e keqpërdorimit të këtyre substancave toksike arrijnë shumë përtej qëllimit të tyre të synuar, duke paraqitur një kërcënim të madh për shëndetin e njeriut, veçanërisht në grupet vulnerabël siç janë fëmijët.
Në realitet, një gabim i vetëm me pesticidet mund të çojë në aksidente të papritura, duke na prekur jo vetëm ne, por edhe njerëzit tanë të dashur në mënyra që kurrë nuk mund t’i kishim imagjinuar. Kjo çështje urgjente bëhet edhe më e dukshme në videon e re të projektit BalkanDetox LIFE, duke nënvizuar nevojën urgjente për rritjen e ndërgjegjësimit dhe veprimit vendimtar.
Kërcënimi i anashkaluar
Ndërsa tradicionalisht lidhen me bujqësinë, pesticidet kanë depërtuar në heshtje në aspekte të ndryshme të jetës sonë. Ato shtrihen përtej kufijve të tokës bujqësore, duke depërtuar në hapësirat publike dhe duke hyrë në familjet tona përmes sendeve të përditshme si bojë, qilima dhe materiale për paketimin e ushqimit. Qofshin organike apo sintetike, këto kimikate përdorin metoda të ndryshme për të luftuar insektet. Lëshimi i qëllimshëm i këtyre substancave helmuese ngre shqetësime pasi ekspozimi i paqëllimshëm bëhet një realitet i rrezikshëm për të gjithë ne.
Rrugët dhe rreziqet e ekspozimit
Ekspozimi ndaj pesticideve manifestohet përmes rrugëve të ndryshme: profesionale, bujqësore, shtëpiake dhe indirekt përmes dietave tona. Midis tyre, ekspozimi i lëkurës spikat si një nga më të përhapurit dhe më të rrezikshmit, duke paraqitur kërcënime gjatë fazave të trajtimit të pesticideve si përzierja, ngarkimi, asgjësimi dhe pastrimi. Ekspozimi aksidental oral, me rrezikun e tij të rëndë të helmimit, mund të rezultojë nga dëmtimi i qëllimshëm ose aksidentet e paqëllimshme, duke nënvizuar kërcënimin e përhapur të gëlltitjes së pesticideve nga kontejnerët e ruajtur keq ose burimet e ujit të kontaminuar. Rreziku i ekspozimit të frymëmarrjes rritet kur komponentët e paqëndrueshëm të pesticideve thithen, veçanërisht në hapësira të mbyllura. Sytë, gjithashtu, janë të prekshëm ndaj dëmtimeve kimike, veçanërisht kur aplikohen me forcë format kokrrizore të pesticideve. Këto rreziqe të shumëanshme nënvizojnë nevojën urgjente për masa mbrojtëse në ndërveprimet tona me këto substanca.
Implikimet shëndetësore përtej shqetësimeve të menjëhershme
Marrëdhënia e ndërlikuar midis ekspozimit kimik dhe trupit tonë bëhet e dukshme kur gërmojmë në lidhjen midis pesticideve dhe sëmundjeve të ndryshme. Studimet shkencore vendosin vazhdimisht një lidhje midis ekspozimit ndaj pesticideve dhe zhvillimit ose përkeqësimit të kushteve serioze, duke përfshirë kancerin, ndërprerjen e hormoneve, astmën, diabetin, alergjitë dhe çrregullimet neurologjike si sëmundja e Parkinsonit. Ndikimi në shëndet nuk përcaktohet vetëm nga toksiciteti i kimikateve, por edhe nga shtrirja e ekspozimit, ku disa popullata janë më të ndjeshme ndaj efekteve të tyre të dëmshme.
Fëmijët dhe grupet e cënueshme mbajnë barrën më të rëndë
Në këtë rrjet të ndërlikuar pesticidesh, fëmijët, gratë shtatzëna dhe të moshuarit duken më të ndjeshëm ndaj këtyre efekteve të dëmshme. Fëmijët shfaqen si më të cënuarit për shkak të trupave të tyre në zhvillim, sjelljeve dhe fiziologjisë. Pasojat shtrihen në defektet e lindjes, reduktimin e peshës së lindjes dhe vdekjen e fetusit. Hulumtimet zbulojnë gjithashtu një lidhje shqetësuese midis ekspozimit ndaj pesticideve dhe leuçemisë në fëmijëri, veçanërisht kur nënat ekspozohen gjatë shtatzanisë. Shtresa e shtuar e shqetësimit vjen nga ndjeshmëria gjenetike e disa individëve ndaj sëmundjeve të lidhura me pesticidet, duke sugjeruar se disa njerëz mund të jenë më të rrezikuar se të tjerët.
Mbrojtja e shëndetit dhe mjedisit tone
Ndikimi shtrihet përtej shëndetit individual, duke ndikuar në mirëqënien e shoqërisë sonë, duke nënvizuar nevojën për masa të rrepta për të reduktuar rreziqet që lidhen me keqpërdorimin e pesticideve, veçanërisht kur bëhet fjalë për mbrojtjen e grupeve vulnerabël. Keqpërdorimi i pesticideve nuk është vetëm një shqetësim lokal; është një krizë globale që kërkon veprim kolektiv.
Projekti BalkanDetox LIFE i kushtohet trajtimit të helmimit të paligjshëm të kafshëve të egra dhe keqpërdorimit të pesticideve në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Bullgari, Kroaci, Greqi, Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe Serbi. Nëpërmjet studimit gjithëpërfshirës të projektit ne synojmë të hedhim dritë mbi efektet e gjera të keqpërdorimit të pesticideve në shëndetin e njeriut në të gjithë Ballkanin. Për t’u përballur me këto sfida, rruga jonë përpara është e qartë: ne duhet të nxisim ndërgjegjësimin më të madh, të rivlerësojmë zgjedhjet tona dhe të angazhohemi për të mbrojtur jo vetëm mirëqenien tonë, por edhe atë të fëmijëve tanë dhe mjedisit tonë.
Rreth BalkanDetox LIFE:
Projekti BalkanDetox LIFE është një nismë bashkëpunuese që synon të luftojë helmimin e paligjshëm të jetës së egër në Ballkan. Projekti punon ngushtë me shtatë vende të Ballkanit për të forcuar kapacitetet kombëtare, për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të promovuar masat parandaluese për mbrojtjen e llojeve të rrezikuar dhe ruajtjen e biodiversitetit në rajon.
Për më shumë informacion, vizitoni: Balkan Detox Life: Projekti i ri që lufton helmimin ndaj jetës së egër përgjatë shteteve të Ballkanit – PPNEA
